Een grote internationale studie laat zien dat het sperma van mannen naarmate ze ouder worden meer genetische afwijkingen bevat. En dat komt niet alleen door de leeftijd van deze vaders of toeval, maar ook door een vorm van natuurlijke selectie die bepaalde schadelijke mutaties juist bevoordeelt.
Onderzoekers van het Wellcome Sanger Institute en King’s College London ontdekten dat sommige DNA-veranderingen tijdens de vorming van zaadcellen een voordeel krijgen, waardoor ze zich sneller verspreiden. Daardoor stijgt de kans dat vaders deze mutaties doorgeven aan kinderen. De studie werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Meer mutaties bij oudere vaders
Met behulp van geavanceerde DNA-technologie analyseerden wetenschappers sperma van gezonde mannen tussen de 24 en 75 jaar. Uit de resultaten blijkt dat bij mannen van begin 30 ongeveer 2 procent van de zaadcellen een schadelijke mutatie bevat. Bij mannen boven de 70 loopt dat op tot zo’n 4,5 procent.
Deze toename blijkt het gevolg van willekeurige DNA-fouten die zich opstapelen met de jaren. Aan de andere kant heeft ook te maken met een biologisch proces waarbij sommige mutaties de cellen juist laten groeien en vermenigvuldigen.
Metro schreef eerder dat het vaderschap steeds vaker wordt uitgesteld.
Genen gelinkt aan ernstige aandoeningen
De onderzoekers vonden veertig genen die profiteren van deze natuurlijke selectie, waaronder meerdere die verband houden met ernstige ontwikkelingsstoornissen en erfelijke kankers. Dat aantal ligt veel hoger dan eerder gedacht.
Hoewel meer mutaties niet automatisch betekent dat een kind ziek wordt, vergroot het wel de kans op erfelijke aandoeningen of ontwikkelingsproblemen. In sommige gevallen kunnen deze mutaties zelfs leiden tot miskramen of het uitblijven van een succesvolle bevruchting.
Effect op toekomstige generaties
Door beter te begrijpen hoe deze mutaties ontstaan en zich verspreiden, hopen wetenschappers nauwkeuriger te kunnen inschatten welke genetische risico’s oudere vaders mogelijk doorgeven. Ook kan dit inzicht helpen om te onderzoeken welke rol leefstijl en omgeving spelen in dit proces.
Een tweede studie, uitgevoerd door Harvard Medical School en eveneens gepubliceerd in Nature, keek naar DNA van ruim 54.000 ouder-kindparen. Daaruit bleek dat dezelfde groep genen ook bij kinderen vaker mutaties vertoont wanneer de vader ouder is. Sommige van deze mutaties kunnen tot wel 500 keer vaker voorkomen dan verwacht.
Oud vaderschap onder de loep
De onderzoekers benadrukken dat mannen niet per se moeten schrikken van deze bevindingen, maar dat het belangrijk is om je bewust te zijn van de genetische gevolgen van ouder vaderschap.
Het onderzoek werpt nieuw licht op hoe de genetische gezondheid van toekomstige generaties wordt gevormd. En hoe een proces dat ooit bedoeld was om cellen efficiënter te laten groeien, soms juist een risico kan worden voor het nageslacht.
Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.
